تاریخچه راديو

 

20 سال پس از برقراری اولین ایستگاه های رادیویی در دیگر نقاط جهان رادیو وارد ایران شد.

نخستین ایستگاه فرستنده بی سیم کشور در ساعت 3 بعد از ظهر ششم اردیبهشت ماه 1305

گشایش یافت. این فرستنده با 20 کیلو وات دکل 120 متر در تهران واقع بود.

اندیشه اولیه ایجاد رادیو در ایران به سال 1313 بر می گردد. در این سال استفاده از گرامافون و صفحهبه تدریج رواج یافته و تقاضا برای موسیقی بیشتر شده بود ، دولت در همان سال به بازرگانان اجازه ورود گیرنده رادیو را با کسب پروانه از وزارت پست و تلگراف داد. این اقدام ، اندیشه ایجاد رادیو را در ایران تقویت کرد.
در سال 1316 نخستین قدم برداشته شد و بر اساس گزارش وزیر پست تلگراف وقت برای ایجاد مرکز فرستنده رادیویی ، دستور خرید سه دستگاه فرستنده رادیویی موج کوتاه و موج متوسط احداث ساختمانهای مورد نیاز صادر شد و در سال 1318 کار احداث ساختمانها و نصب و پخش آزمایشی دستگاه ها آغاز شد. همزمان با این کار سازمانی به نام «سازمان پرورش افکار» زیر نظر وزیر فرهنگ به وجود آمد. کمیسیون رادیو که یکی از کمیسیون های این سازمان بود و زیر نظر وزیر دارایی و با همکاری گروهی از نویسندگان اداره می شود موظف شد برنامه های مناسب برای پخش از رادیو تنظیم کند و به تصویب برساند تا در موقع گشایش رادیو استفاده شود.

روز چهارم اردیبهشت سال 1319 نخستین فرستنده رادیویی ایران در استودیوی کوچکی که اکنون در محل بی سیم به یادگار باقی است ، افتتاح شد. رادیو از نخستین روزها با حدود هشت ساعت و نیم برنامه در شبانه روز آغاز به کار کرد و برنامه های آن در دو بخش جداگانه بدین شرح پخش می شود.

 

• پخش اول از ساعت یازده و نیم تا دو بعد از ظهر

 

• پخش دوم از ساعت پنج تا یازده بعد از ظهر

برنامه های رادیو بصورت زنده پخش می شود و علاوه بر برنامه های فارسی ، شامل اخبار به زبانهای فرانسه ، انگلیسی ، آلمانی ، عربی ، ترکی و روسی بود. موسیقی ایرانی و غربی نیز پخش عظیمی از برنامه های رادیو را تشکیل می داد.

همراه با پیشرفت و گسترش رادیو در پایتخت ، شهرستانها نیز زمینه ایجاد تاسیسات رادیویی فراهم شد. در سال 1326 اولین فرستنده رادیویی شهرستانها در تبریز گسترش یافت و بتدریج فرستنده های دیگری در ارومیه ، اهواز ، شیراز ، کرمانشاه ، مشهد ، کرمان ، اصفهان ، سنندج ، زاهدان ، رشت و گرگان ایجاد شد.

همراه با پیشرفت و گسترش رادیو در پایتخت ، شهرستانها نیز زمینه ایجاد تاسیسات رادیویی فراهم شد. در سال 1326 اولین فرستنده رادیویی شهرستانها در تبریز گسترش یافت و بتدریج فرستنده های دیگری در ارومیه ، اهواز ، شیراز ، کرمانشاه ، مشهد ، کرمان ، اصفهان ، سنندج ، زاهدان ، رشت و گرگان ایجاد شد.

از تیر ماه سال 1339 مدت پخش برنامه های رادیو ایران به 24 ساعت رسید و در همین سال برنامه دوم رادیو در تهران آغاز گرفت. نخستین فرستنده اف ام نیز در آبان 1346 در تهران شروع بکار کرد.
در سال 1350 قانون تشکیل سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران به تصویب رسید و اداره رادیو از وزارت اطلاعات منفک و عملاً رادیو تلویزیون در یکدیگر ادغام و توسعه ساختمانها و تجهیزات مراکز تولید و پخش و ایستگاه های رادیو و تلویزیونی ادامه یافت.

در سال 1356 شبکه های رادیویی : یک 24 ساعت ، دو 20 ساعت روستائیان 3 ساعت ، برون مرزی رادیو به زبانهای پشتو ، اردو ، روسی ، ترکی ، عربی ، آلمانی ، فرانسه و انگلیسی 5 ساعت ، صدای آشنا برای ایرانیان و فارسی زبانان خارج از کشور 6 ساعت و رادیو بین المللی 20 ساعت برنامه پخش می کردند.

علاوه بر آن 19 مرکز رادیویی مشهد ، کرمانشاه ، همدان ، سنندج ، ایلام ، رشد ، دریا ، گرگان ،

ساری ، تبریز ، اردبیل ، ارومیه ، مهاباد ، اهواز ، خرم آباد ، بندر عباس ، شیراز ، یزد و اصفهان نیز به پخش برنامه های محلی و تقویت شبکه سراسری می پرداختند.
در سال 1381 ، هشت شبکه رادیویی : اول (شبکه ملی و عمومی – 24 ساعته) ، فرهنگ ( شبکه فرهنگی و علمی – 24 ساعته) ، جوان ( شبکه ویژه جوانان – 24 ساعته) ، ورزش (شبکه ویژه جوانان با رویکرد ورزشی – 17 ساعته) ، قرآن (شبکه ویژه معارف قرآنی- 24 ساعته) ، معارف (شبکه ویژه معارف اسلامی – 20 ساعته) ، پیام (24ساعته) و سلامت (ویژه امور بهداشت ، درمان و سلامت – 4 ساعته)

در پایان سال 1381 مراکز رادیویی و تلویزیونی شهرستان با در نظر گرفتن شبکه های محلی تهران دارای 27 شبکه رادیویی استانی ، 4 شبکه رادیویی محلی ، 5 رادیوی شهری ، 17 شبکه تلویزیونی استانی و 14 شبکه تلویزیونی محلی بوده است.
 

 برنامه های برون مرزی رادیویی در پایان سال 1381 به 31 زبان آذری ، آشوری ، آلبانیایی ، آلمانی،اردو ، ارمنی ، ازبکی ، اسپانیولی ، انگلیسی ، ایتالیایی ، بوسنیایی ، پشتو ، تاجیکی ، ترکمنی،ترکی ، استامبولی ، چینی ، دری ، روسی ، ژاپنی ، سواحیلی ، عبری ، عربی ، فرانسه ، قزاقی ،کردی ، سورانی ، کردی شمالی ، گرجی ، مالایو ، هندی و هوسا پخش شده است.